Memahami Faktor Endogen vs Eksogen: Panduan Pengaruh Dalaman dan Luaran

Endogen merujuk kepada sesuatu yang dihasilkan atau dijana dalam sistem, organisasi, atau individu, berbanding diperkenalkan atau diperoleh daripada sumber luaran. Dalam erti kata lain, faktor endogen ialah faktor yang dijana secara dalaman, bukannya disebabkan oleh kuasa luaran.

Sebagai contoh, dalam ekonomi, pembolehubah endogen ialah satu yang ditentukan dalam model atau sistem yang sedang dikaji, bukannya ditentukan secara eksogen, atau ditentukan di luar model. Begitu juga, dalam biologi, hormon endogen ialah hormon yang dihasilkan secara dalaman oleh badan, berbanding dengan diperkenalkan dari luar.

Sebaliknya, eksogen merujuk kepada sesuatu yang diperkenalkan atau diperolehi daripada sumber luaran. Sebagai contoh, kejutan eksogen ialah peristiwa yang tiba-tiba dan tidak dijangka yang berpunca di luar sistem atau model, seperti bencana alam atau perubahan dalam dasar kerajaan.